Τα φυτά δεν πονάνε αλλά είναι αρκετοί που ακόμα το παρουσιάζουν ως “επιχείρημα” ενάντια στο βιγκανισμό. Ας το εξετάσουμε από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Αν τα φυτά αισθάνονταν πόνο
Αρχικά, ας υποθέσουμε οτι τα φυτά όντως αισθάνονται πόνο άρα είναι οκ να τρώμε και κρέας.
1 – Πώς προκύπτει αυτό το συμπέρασμα για το κρέας; Είναι σαν να λες οτι αφού οι άνθρωποι σκοτώνονται μεταξύ τους, δεν πειράζει να κάνουμε και έναν πόλεμο. Ή σα να λες οτι αφού μπήκαν και έκλεψαν 2 σπίτια εδώ στη γειτονιά, θα ήταν λογικό να πάμε να κλέψουμε ολόκληρη τη γειτονιά. Αφού έχουν κλέψει ήδη 2 σπίτια! Βγάζουν αυτά τα συμπεράσματα λογικό νόημα; Για ποιο λόγο το πρόβλημα μιας μικρότερης ομάδας πρέπει οπωσδήποτε να το υποστεί και μια μεγαλύτερη;
2 – Αν τα φυτά όντως πονάνε, τρώγοντας κρέας σκοτώνεις πολλά περισσότερα. Ενδεικτικά, για ένα κιλό μοσχαρίσιο κρέας απαιτούνται 30 κιλά βοσκής ( πίνακας 3 ). Για ποιο λόγο να θέλει κάποιος το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό θανάτων; Δε θα ήταν προτιμότερο ηθικά αλλά και περιβαλλοντικά να κάνουμε τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση;
Τα επιστημονικά δεδομένα
α) Τα φυτά δεν έχουν νευρικό σύστημα
β) Τα φυτά δεν έχουν εγκέφαλο.
(μερικές ενδιαφέρουσες πηγές: BBC Earth, Natural History Mag)
(σημείωση: Δεν ισχυρίζομαι πως τα φυτά είναι πεθαμένα σαν τις πέτρες. Είναι ζωντανοί οργανισμοί και κάνουν μερικά καταπληκτικά πράγματα. Παρόλα αυτά, επειδή συμβαίνουν τα α και β δεν αισθάνονται τον πόνο – και το κριτήριο είναι ο πόνος)
Συνεπώς:
1 – Δανείζομαι εδώ τον ορισμό του πόνου από τη Wikipedia αλλά και οποιοσδήποτε άλλος θα έκανε:
“Ο πόνος είναι η δυσάρεστη αίσθηση που συνήθως προκύπτει από ένα πολύ έντονο ή καταστροφικό σωματικό ερέθισμα. Ο πόνος βιώνεται υποκειμενικά καθώς επηρεάζεται από την κατάσταση του εγκεφάλου μέσα στον οποίο σχηματίζεται η αίσθηση και ο πόνος ως προέκτασή της”.
Καθώς τα φυτά δεν έχουν ούτε νευρικό σύστημα ούτε εγκέφαλο, δε μπορεί αντικειμενικά να συμβεί τίποτα από τα παραπάνω. Κατά συνέπεια, τα φυτά δε μπορούν να αισθανθούν πόνο με κανένα τρόπο.
2 – Τα φυτά δεν έχουν συναισθήματα επειδή τα συναισθήματα υπάρχουν στον εγκέφαλο. Αντίθετα, όλα τα ζώα έχουν. Οι αγελάδες κλαίνε και παθαίνουν κατάθλιψη όταν οι άνθρωποι τους κλέβουν τα μωρά (για να τα φάμε και για να πιούμε το γάλα της μητέρας τους – περισσότερα για το γάλα). Οι σκύλοι επίσης περνάνε ιδιαίτερα δύσκολα όταν για παράδειγμα λείπει το αφεντικό τους για καιρό – και βέβαια μετά χαίρονται όταν επιστρέφει (βασικά κατουριούνται κιόλας από τη χαρά τους μερικές φορές). Δε συμβαίνει το ίδιο με τα φυτά. Αν σου χαρίσω τη γλάστρα μου με το βασιλικό, ο βασιλικός δε θα πάει να κρυφτεί σε μια γωνία από τη στεναχώρια του ούτε θα μαραθεί επειδή δε θα με βλέπει.
Όμως διάβασα οτι καταλαβαίνουν όταν τα τρώμε!
Όχι ακριβώς. Αυτό που διάβασες είναι ένας τίτλος που ήθελε να κάνει εντύπωση. Το πείραμα που αναφέρεις έγινε ως εξής:
Πήραν μερικά φυτά και τους άσκησαν δονήσεις παρόμοιες με αυτές που παράγουν οι κάμπιες όταν τρώνε φυτά και τότε αυτά άρχισαν να εκκρίνουν τοξίνες απωθητικές για τις κάμπιες στα φύλλα τους. Δεν ήταν αντίδραση στον πόνο (αφού δεν τα έτρωγε τίποτα) αλλά μια βιολογικά αυτόματη αντίδραση/αντανακλαστικό σε ένα πολύ συγκεκριμένο εξωτερικό ερέθισμα.
Αντίστοιχο παράδειγμα: Όταν βγαίνουμε στον ήλιο, το δέρμα μας παράγει μελανίνη για να προστατευθεί από τη UV ακτινοβολία. Αυτό είναι μια αυτόματη βιολογική αντίδραση σε κάποιο περιβαλλοντικό ερέθισμα – όπως ακριβώς συμβαινει και στα φυτά. Δεν είναι κάτι που αποφασίζουμε εμείς συνειδητά. Είναι απλώς η αντίδραση του δέρματός μας όταν έρχεται σε επαφή με τον ήλιο.
Αλλά πραγματικά, πιστεύει κανείς στα αλήθεια οτι είναι το ίδιο να κόψεις το φύλλο ενός δέντρου και να κόψεις το πόδι ενός ζωντανού αρνιού;