Το πρόσφατο επεισόδιο του Greece’s Next Top Model στο οποίο οι κοπέλες καλούνται να φάνε σχεδόν ωμά κομμάτια ζώων για τις ανάγκες φωτογράφισης έχει δημιουργήσει πολλές αντιδράσεις. Διαβάζω παντού τα χειρότερα σχόλια για την παραγωγή, τις κοπέλες, τη φθηνή τηλεόραση. Πραγματικά, το βίντεο δεν είναι ευχάριστο να το δει κανείς και ως vegan είναι ακόμα πιο δύσκολο να το δεις επειδή γνωρίζεις πως το κομμάτι κρέας που κρατάνε προέρχεται από κάποιο ζώο που σκοτώθηκε βίαια χωρίς κανέναν απολύτως λόγο.
Παρόλα αυτά, το GNTM χωρίς να το θέλει παρουσίασε με ακρίβεια πώς λειτουργεί ο καρνισμός (carnism) στην κοινωνία ώστε να συνεχίσουμε να καταλώνουμε το κρέας και τα παράγωγά του.
Αρχικά, μας έφερε πιο κοντά στο γεγονός οτι αυτό που ονομάζουμε “κρέας” προκύπτει από ένα αληθινό ζώο. Το στομάχι ενός θηλαστικού (αρνιού, σκύλου ή ανθρώπου) όταν είναι άψητο είναι μαλακό και έχει ζουμιά. “Φαντάσου πως είναι φαγητό” την προτρέπει ένας από τους παρουσιαστές. Είναι κάτι που πρέπει να της επισημάνει. Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε το κρέας ως καθαρό προϊόν. Ως ένα κομμάτι στη ζελατίνα του σουπερμάρκετ, ως ένα λαχταριστό μπιφτέκι, μια νόστιμη μπριζόλα. Χωρίς ζουμιά, με συγκεκριμένο σχήμα και υφή. Το άψητο στομάχι ενός ζώου είναι άγνωστο και περίεργο. Δεν είναι αυτό που συνήθως αποκαλούμε φαγητό παρόλο που προέρχεται από ένα ζώο που υπό άλλες συνθήκες θα τρώγαμε με ευχαρίστηση.
Η κοπέλα έριξε μόνη της μερικά χαστούκια στο πρόσωπο της για να ξεπεράσει αυτό που έβλεπε και να πιέσει τον εαυτό της να κάνει κάτι που της φαινόταν παράλογο. Σε αυτό βοήθησαν και οι παρουσιαστές της εκπομπής οι οποίοι μέσω της αυθεντίας τους (authority) προσπάθησαν να το παρουσιάσουν ως κάτι το φυσιολογικό. Προσπάθησαν να το τοποθετήσουν σε ένα διαφορετικό πλαίσιο (reframing) ώστε να ξεπεράσει τις αναστολές της. “Είσαι σε επαγγελματική φωτογράφιση. Φοράς ένα πολύ ωραίο φόρεμα, σοβαρέψου”. “Όλες οι κοπέλες το κάνουν. Ή θα το κάνεις καλά ή αποχωρείς”. Με λίγο διαφορετικά επιχειρήματα αλλά πάντα με reframing, μαθαίνουμε και εμείς να καταναλώνουμε κρέας από τη μέρα που γεννιόμαστε.
Η συγκεκριμένη κοπέλα δήλωσε πως προσπάθησε να το πάρει στην πλάκα για να μη φανεί αντιεπαγγελματική η συμπεριφορά της. Το ίδιο φαίνεται πως έκαναν και οι υπόλοιπες κοπέλες με τα τρομαγμένα τους γέλια. Το ίδιο κάνει και αυτός που βγαίνει με τους φίλους του και τον κοροϊδεύουν που δεν θέλει να φάει κρέας. “Έλα μωρέ, έχει πεθάνει το γουρουνάκι τώρα”, λένε γελώντας. “Σιγά ρε, σουβλάκι είναι”. Πολλές φορές, κάτω από την πίεση της πλειοψηφίας και του “κανονικού”, γελάει και εκείνος και παίρνει σουβλάκι για να μη φανεί “λίγος” μπροστά στους φίλους του.
Ακόμα, το show επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά τη sexualized χρήση του κρέατος. Δεν είναι κάτι που γίνεται πρώτη φορά. Έχουμε συνηθίσει να το βλέπουμε σε διαφημίσεις και φωτογραφίσεις από πάντα. Οι κοπέλες έπρεπε να δείχνουν sexy παρόλο που αυτό που κρατούσαν ήταν ένα πτώμα. Δε δυσκολεύομαι καθόλου να φανταστώ όλους αυτούς που βλέποντας την εκπομπή είπαν “το άλλο κρέας ξέρεις όμως να το βάζεις στο στόμα σου” ή παραλλαγές του. Το κρέας είναι macho, raw, ζόρικο. Είναι ένα αρσενικό σύμβολο. Παράδειγμα αποτελεί και ο Anthony Bourdain ο οποίος είχε αρκετές φορές σκοτώσει ζώα με τα ίδια του τα χέρια και ήταν φανατικά εναντίον των vegan. Χωρίς σκοτωμένα ζώα, είναι δύσκολο για πολλούς άντρες να αισθανθούν αρκετά αρρενωποί.
Έτσι, το show έφερε στην επιφάνεια πολλούς από τους λόγους που κάνουν την κατανάλωση κρέατος περίεργη. Και τους παρουσίασε σε ένα πολύ μεγάλο κοινό. Δε μπορώ να γνωρίζω πόσοι άνθρωποι όντως επηρέαστηκαν από αυτό, πιστεύω όμως οτι δημιούργησε δεύτερες σκέψεις σε αρκετούς. Ήταν μια δοκιμασία στην οποία πολλές φορές προκαλούμε τους non-vegans και έγινε πραγματικότητα μπροστά σε όλους. Θα μπορούσε από εδώ και στο εξής να χρησιμοποιείται και ως reference όταν μιλάμε με άλλους ανθρώπους.
Επίσης, ήταν μια καλή ευκαιρία για μερικούς vegan instagrammers να χρησιμοποιήσουν GNTM hashtags στα stories τους παρουσιάζοντας εικόνες σφαγείων. Συνήθως διαφωνώ με τη χρήση αυτών των εικόνων αλλά ήταν μια από τις φορές που πιστεύω οδήγησαν σε θετικό αποτέλεσμα.
Θενκ γιου instagrammers και θενκ γιου GNTM!